NIK ma uwagi do budowy obwodnic

Kontrolą objęto pięć jednostek organów administracji rządowej i siedem jednostek samorządu terytorialnego. Łączna planowana wartość wybranych do kontroli zadań wyniosła ponad 3 mld zł.

Stwierdzone nieprawidłowości

W ocenie NIK budowa obwodnic nie była prowadzona prawidłowo, a nieprawidłowości wystąpiły w sześciu spośród 11 skontrolowanych jednostek (56%), w których inwestycja została zakończona. Łączna kwota wydatkowana z naruszeniem prawa wyniosła ponad 84 mln zł. Składają się na nią kwota 12 mln zł wynagrodzenia dla wykonawcy obwodnicy wypłaconych niezgodnie z umową posiadaną przez UM Świnoujścia (brak aneksów) oraz prawie 72 mln zł stanowiące cenę zamówienia udzielonego z naruszeniem ustawy o zamówieniach publicznych przy rozbudowie drogi wojewódzkiej nr 240 Chojnice - Świecie.

Proces planowania przedsięwzięć nie zawsze przebiegał w pełni prawidłowo – wskazał NIK. W czterech na 12 skontrolowanych podmiotów stwierdzono naruszenie przepisów z zakresu zamówień publicznych w postaci: nierzetelnego sporządzania opisu przedmiotu zamówienia, nieuwzględniania wybranych postanowień dotyczących kar umownych, opóźnienia w przekazaniu do publikacji ogłoszenia o udzieleniu zamówienia oraz zaniechania wykonania części obowiązków przez komisje przetargowe.

Niezgodność z dokumentacją

Nie wszystkie skontrolowane umowy o zamówienie publiczne zawierały klauzule w pełni zabezpieczające interesy inwestorów. Niektóre jednostki nie korzystały z przysługujących im praw (np. nie naliczano kar umownych pomimo wystąpienia ku temu przesłanek). W pięciu podmiotach kontrola ujawniła wykonanie inwestycji niezgodnie z dokumentacją projektową, w tym zastosowanie materiałów budowlanych niespełniających parametrów jakościowych zawartych w umowach z wykonawcami i dokumentacji technicznej, co potwierdzili biegli powołani przez NIK. W trzech z tych przypadków takie odstępstwa mogą mieć negatywny wpływ na trwałość obiektów budowlanych, co może mieć negatywny wpływ na trwałość trzech wybudowanych obwodnic. W trakcie oględzin kontrolerzy wykazali nieprawidłowości w sposobie utrzymania niektórych obiektów budowlanych, a w jednym przypadku, w trakcie oględzin obwodnicy Oleśnicy, stwierdzili bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz możliwość powstania znacznej szkody w mieniu.

Chodziło o dostęp osób postronnych do przewodów elektrycznych w lampie oświetleniowej na rondzie przy ul. Strefowej oraz przewodów elektrycznych w skrzynkach zlokalizowanych przy przejeździe kolejowym. Stwierdzono również możliwość powstania znacznej szkody w mieniu poprzez przerwanie rowu odwadniającego i infiltracji wody pod podstawę drogi.

Ujawnione nieprawidłowości wskazują na niezapewnienie przez kierowników ponad połowy kontrolowanych jednostek, adekwatnych i skutecznych mechanizmów kontroli zarządczej gwarantujących prawidłowe przeprowadzenie procesu inwestycyjnego – wskazano w raporcie NIK-u.

Zbyt słaby nadzór

Wszystkie skontrolowane projekty budowlane uzyskały pozwolenie na realizację inwestycji, choć w jednym przypadku zakres robót ostatecznie przyjętych do wykonania odbiegał od zakresu wskazanego w decyzji ZRID (zezwolenie na realizację inwestycji drogowych).

W ocenie NIK w sześciu na 11 skontrolowanych jednostek (tj. 63,3%), w których budowa obwodnic została zakończona, proces inwestycyjny nie został prawidłowo przeprowadzony, mimo że nadzór nad realizacją inwestycji sprawowały osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. Co więcej, we wszystkich jednostkach objętych kontrolą, na etapie realizacji inwestycji wystąpiła potrzeba korekty uprzednio zaplanowanych robót w formie aneksów do umowy.

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami Najwyższa Izba Kontroli skierowała zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Świnoujściu, które następnie w celu zachowania bezstronności i obiektywizmu zostało przekazane do Prokuratury Rejonowej w Goleniowie. Zawiadomieniem objęto Prezydenta i Skarbnika Miasta Świnoujście. Z kolei zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów obejmie Dyrektora (obecnego i poprzedniego) Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei we Wrocławiu.